ما بعد از تجربه دریاچه ارومیه اکنون با مرثیه دریاچه خزر که امروز شنبه، ۲۱ مرداد ماه روزی را به نام خود در تقویم به ثبت رسانده است، مواجهیم. به اعتقاد متخصصان، این حوضه آبریز در طول تاریخ خود نوسانات زیادی را داشته و کمترین تراز آب مربوط به دهه ۷۰ میلادی بوده که به منفی ۲۹ سانتی‌متر رسیده و اکنون این حوضه تراز منفی ۲۸.۸ را تجربه می‌کند.

بخ گزارش ایسنا ؛ این در حالی است که در سال ۲۰۰۳ ( ۱۳۸۲) پنج کشور حاشیه دریای خزر «کنوانسیون منطقه‌ای حفاظت از محیط زیست دریای خزر» موسوم به «کنوانسیون تهران» را امضاء کردند. این کنوانسیون در تاریخ ۱۲ اوت ۲۰۰۶ (۲۱ مردادماه ۱۳۸۵) لازم‌الاجرا شد و همه کشورها این معاهده را به عنوان یک واقعه مهم زیست محیطی جشن گرفتند و از آن پس این روز را به نام «روز دریای خزر» نامیدند.

خزر نام دریاچه‌ای با وسعت ۶۰۰ هزار و ۳۸۴ کیلومتر مربع است که طول سواحل آن به ۷۰۰۰ کیلومتر می‌رسد. کشورهای ایران، روسیه، جمهوری آذربایجان، جمهوری‌های ترکمنستان و قزاقستان این دریاچه را در برگرفته‌اند و همگی از مواهب آن استفاده می‌کنند. خزر پس از خلیج فارس و سیبری، به لحاظ ذخایر نفت و گاز موجود در ساحل و زیربستر در مقام سوم قرار دارد و همین مساله ارزش آن را چندین برابر می‌کند.

سلطان پور، مدیر آبنگاری و جزر و مد سازمان نقشه‌برداری ایران با بیان اینکه مدل‌های جهانی آب و هوا نشان می‌دهد که تبخیر بیشتر در خشکی‌ها و بارش بیشتر در اقیانوس‌ها رخ خواهد داد، گفت: با افزایش گرمایش زمین ناشی از تغییر اقلیم و تبخیر، تراز آب این حوضه آبریز رو به کاهش است؛ به گونه‌ای که انتظار می‌رود میانگین تراز دریای خزر در سال ۲۰۲۳ به میزان منفی ۲۹ برسد و شاید از آن عبور کنیم و ما به کمترین میزان تراز آب در ۱۰۰ سال اخیر خزر خواهیم رسید.

خزر دریاچه ای با ورودی و خروجی آب است که ورودی آن رودخانه و بارش مستقیم بر دریاچه و خروجی آن تبخیر آب است. با توجه به برداشت آب به‌ویژه از رود ولگا که ۸۰ درصد آب دریای خزر را تامین می‌کند و همچنین برداشت آب از سایر رودهای منتهی به خزر، تراز آب این حوضه تحت تاثیر قرار می‌گیرد، ولی نتایج بررسی روس‌ها از دبی رودخانه ولگا نشان می‌دهد که تغییرات ایجاد شده در تراز آب دریای خزر نمی‌تواند صرفا از میزان آب ورودی به این دریاچه باشد، از این رو ما مطالعاتی را در آن اجرایی کردیم.