کافه اقتصاد –  پنجم اسفندماه به مناسبت تولد خواجه نصیرالدین طوسی (از دانشمندان قرن هفتم هجری قمری)، روز مهندس نامگذاری شده است. به بهانه این روز ، در این گزارش وضعیت جامعه مهندسی که طی سالهای اخیر با چالشهایی مواجه شده بررسی شده است.

در دهه‌های ۶۰ و ۷۰ که کشور درگیر جنگ بود و پس از آن بحث سازندگی مطرح شد تقاضا برای رشته مهندسی در دانشگاه‌ها به سرعت افزایش یافت تا اینکه به تدریج در دهه‌های ۸۰ و ۹۰ به اشباع در این رشته رسیدیم. ایران بعد از روسیه و آمریکا رتبه سوم را از نظر فارغ التحصیلان مهندس در جهان دارد. طبق آماری که سال ۱۳۹۷ ارایه شد در روسیه سالانه ۴۵۴ هزار و ۴۳۶ نفر از رشته مهندسی فارغ‌التحصیل می‌شوند. بعد از آن آمریکا با ۴۵۴ هزار و ۴۳۶ نفر در رده دوم و ایران با ۲۳۳ هزار و ۶۹۵ نفر در رده سوم قرار دارند.

این در حالی است که به دلیل کمبود شغل متناسب با رشته مهندسی در ایران، بخش قابل توجهی از فارغ‌التحصیلان این رشته در مشاغل غیرمرتبط فعالیت دارند.

یکی از بخشهایی که تناسب تعداد اعضا با میزان کار در آن به هم ریخته، سازمان نظام مهندسی است که همواره مهندسان عضو این سازمان از نحوه تقسیم کار ناخرسند هستند. گفته می‌شود سازمان نظام مهندسی بیش از ۵۰۰ هزار عضو دارد اما حدود ۱۰ درصد آنها مشغول به کارند. این در حالی است که سالیانه ۲۰ درصد به جمعیت این سازمان افزوده می‌شود.

مهندسان سازمان نظام مهندسی، وظیفه نظارت و کنترل بر ساخت و ساز را بر عهده دارند اما با توجه به فشار تقاضا برای کار در این بخش، بسیاری از مهندسان با دغدغه معیشت مواجهند. طی سالهای اخیر اتهاماتی همچون پدیده امضافروشی، امضاهای طلایی و تقسیم ناعادلانه کار به این سازمان وارد شده است.

از مهمترین بخشهایی که می‌تواند مشکل اشتغال مهندسان در آن مرتفع شود، حوزه مسکن است که از هشت سال گذشته تا کنون درگیر رکود شد. اوایل دهه ۹۰ حدود یک میلیون واحد مسکونی در کشور تولید می‌شد که هم‌اکنون این عدد به ۴۰۰ تا ۵۰۰ هزار واحد کاهش یافته است. یکی دیگر از معضلات به دخالت افراد فاقد صلاحیت در بخش ساخت و ساز مربوط می‌شود که عرصه را برای فعالیت مهندسان تنگ کرده است.

جامعه مهندسان جزو دلسوزترین اقشار جامعه هستند و همواره به مسئولیت اجتماعی خود درست عمل می‌کنند. با اینکه دولت در سالهای اخیر تلاشهایی برای افزایش رفاه این قشر انجام داده، به نظر می‌رسد سطح تلاشها به حد مطلوب نبوده و این انتظار از دولت سیزدهم وجود دارد که برنامه‌های جدی برای رفع دغدغه معیشت این قشر زحمتکش در دستور کار قرار دهد.