ویتامین B12 که با نام کوبالامین نیز شناخته می‌شود و مهم‌ترین ویتامین موردنیاز برای حیات انسان تلقی می‌شود. این ویتامین نقش اساسی در تولید گلبول‌های قرمز خون و DNA و همچنین عملکرد صحیح سیستم عصبی شما ایفا می‌کند.

ویتامین B12 به طور طبیعی در غذاهای حیوانی از جمله گوشت، ماهی، مرغ، تخم مرغ و لبنیات یافت می‌شود. با این حال، می‌توان آن را در محصولات غنی شده با B12، مانند برخی از انواع نان و شیرهای گیاهی نیز یافت.

متأسفانه علائم کمبود ویتامین B12 ممکن است سال‌ها طول بکشد تا ظاهر شود و تشخیص آن نیز می‌تواند پیچیده باشد. بدین صورت که گاهی اوقات ممکن است کمبود B12 با کمبود فولات اشتباه گرفته شود.

علائم کمبود ویتامین B12

• پوست رنگ پریده

افراد مبتلا به کمبود B12 اغلب رنگ پریده به نظر می‌رسند یا دارای رنگ زرد خفیفی در پوست و سفیدی چشم‌ها هستند که به عنوان زردی شناخته می‌شود. این حالت زمانی اتفاق می‌افتد که کمبود B12 باعث ایجاد مشکلاتی در تولید گلبول‌های قرمز خون شود.

• ضعف و خستگی

ضعف و خستگی از علائم شایع کمبود ویتامین B12 است. این دو علامت به این دلیل رخ می‌دهند که بدن شما ویتامین B12 کافی برای ساخت گلبول‌های قرمز خون ندارد که اکسیژن را در سراسر بدن شما حمل می‌کند. در نتیجه، نمی‌توانید اکسیژن را به طور موثر به سلول‌های بدنتان منتقل کنید و باعث می‌شود احساس خستگی و ضعف کنید.

• احساس سوزن و سوزن

یکی از عوارض جانبی جدی کمبود طولانی مدت B12 آسیب عصبی است. این مورد ممکن است در طول زمان اتفاق بیفتد، زیرا ویتامین B12 کمک کننده مهمی در مسیر متابولیک است که ماده چرب میلین را تولید می‌کند. میلین اعصاب شما را به عنوان نوعی محافظت و عایق احاطه می‌کند.

• تغییرات در تحرک

در صورت عدم درمان، آسیب به سیستم عصبی شما ناشی از کمبود B12 می‌تواند باعث تغییر در نحوه راه رفتن و حرکت شما شود. حتی ممکن است تعادل و هماهنگی شما را تحت تاثیر قرار دهد و شما را مستعد سقوط کند.

• گلوسیت و زخم‌های دهان

گلوسیت اصطلاحی است که برای توصیف زبان ملتهب استفاده می‌شود. اگر گلوسیت دارید، رنگ و شکل زبان شما تغییر می‌کند و آن را دردناک، قرمز و متورم خواهد کرد. این التهاب همچنین می‌تواند زبان شما را صاف به نظر برساند، زیرا تمام برجستگی‌های ریز روی زبان که حاوی جوانه‌های چشایی شما هستند کشیده شده و ناپدید می‌شوند. گلوسیت علاوه بر دردناک بودن، این مورد می‌تواند نحوه غذا خوردن و صحبت کردن شما را نیز تغییر دهد.

• تنگی نفس و سرگیجه

اگر به دلیل کمبود B12 دچار کم خونی شوید، ممکن است احساس تنگی نفس و کمی سرگیجه داشته باشید، مخصوصاً زمانی که به خودتان فشار می‌آورید. این بدین دلیل است که بدن شما فاقد گلبول‌های قرمز خونی است که برای رساندن اکسیژن کافی به سلول‌های بدن نیاز دارد.

• اختلال در دید

یکی از علائم کمبود ویتامین B12، تاری دید یا اختلال در دید است. این می‌تواند زمانی رخ دهد که کمبود B12 درمان نشده منجر به آسیب سیستم عصبی به عصب بینایی شود که به چشم شما منتهی می‌شود.

• تغییرات خلق و خوی

افراد مبتلا به کمبود B12 اغلب تغییرات خلقی را گزارش می‌کنند. در واقع، سطوح پایین B12 با اختلالات خلقی و مغزی مانند افسردگی و زوال عقل مرتبط است. “فرضیه افسردگی هموسیستئین” به عنوان یک توضیح بالقوه برای این مورد پیشنهاد شده است.

• دمای بالا

یک علامت بسیار نادر اما گاه به گاه کمبود B12 دمای بالای بدن است. مشخص نیست که چرا این اتفاق می‌افتد، اما برخی از پزشکان مواردی از تب را گزارش کرده‌اند که پس از درمان با سطوح پایین ویتامین B12 برطرف شده است. با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که درجه حرارت بالا معمولاً ناشی از بیماری است، نه کمبود B12.

افرادی که کمبود B۱۲ دارند در مقایسه با دیگران بیشتر در معرض ابتلا به بیماری‌های آلزایمر هستند.

طبق تحقیق محققان، سطوح پایین ویتامین B۱۲ و فولات هر دو با خطر بالاتر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط هستند. فولات‌ها شامل ویتامین B۹، فولاسین و اسید فولیک هستند.

کمبود B۱۲ یا فولات می‌تواند باعث افزایش سطح اسید آمینه هموسیستئین در بدن شود. هموسیستئین اثر نوروتوکسیک دارد و می‌تواند منجر به بیماری‌های عصبی مانند آلزایمر شود.

محققان این تحقیق ۳۷۰ شرکت‌کننده بالای ۷۵ سال را به مدت سه سال مورد بررسی قرار داد. در آن زمان، ۷۸ نفر به بیماری آلزایمر مبتلا شده بودند که بیش از نیمی از آنان کمبود ویتامین B۱۲ یا فولات داشتند.

هوی شین وانگ، محقق ارشد این تحقیق گفت: در این مطالعه متوجه شدیم که سطوح پایین هر یک از این دو ویتامین با افزایش خطر ابتلا به بیماری آلزایمر مرتبط است.

نظارت بر سطوح B۱۲ و فولات برای جلوگیری از شرایط نامطلوب، حتی برای آن دسته از افراد مسن که از نظر شناختی کاملا سالم هستند، مهم است.

خبر خوب این است که جبران کمبود B۱۲ با تغییر در رژیم غذایی یا مصرف مکمل‌ها نسبتا آسان است. منابع خوب ویتامین B۱۲ شامل جگر، گوشت گاو، ماهی، مرغ، تخم مرغ و شیر کم چرب است. غلات صبحانه غنی شده نیز حاوی ویتامین B۱۲ هستند.

افرادی که ممکن است در دریافت ویتامین B۱۲ کافی مشکل داشته باشند گیاهخواران و وگان‌ها، افراد مسن و کسانی هستند که برخی از اختلالات گوارشی مانند بیماری کرون دارند.

در صورت مصرف مکمل‌ها، مراقب باشید که بیش از دو میلی‌گرم در روز مصرف نکنید زیرا مصرف میزان بیشتر این ویتامین می‌تواند مضر باشد.